Το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες, συντόνισε σε συνεργασία με τις κρατικές υπηρεσίες που έχουν αρμοδιότητες για θέματα αναπηρίας, την ετοιμασία της Πρώτης Εθνικής Στρατηγικής για την Αναπηρία 2018-2028 και των τριών Εθνικών Σχεδίων Δράσης για την Αναπηρία (2013-2015, 2018-2020 και 2021-2023), με σκοπό τον καθορισμό του οράματος, των αξιών, των στρατηγικών επιδιώξεων και των στόχων της Κυπριακής Δημοκρατίας για την υλοποίηση πρόσθετων δράσεων που να διασφαλίζουν περαιτέρω τα δικαιώματα των πολιτών με αναπηρίες, σε όλους τους τομείς της ζωής.
Η Πρώτη Εθνική Στρατηγική για την Αναπηρία αφορά δεκαετές πλαίσιο από το 2018-2028. Σκοπός της είναι να καθορίσει το όραμα, τις αξίες, τις στρατηγικές επιδιώξεις και τους στόχους της Κυπριακής Δημοκρατίας για την υλοποίηση των δικαιωμάτων των πολιτών με αναπηρίες, κατευθύνοντας όλους τους φορείς της πολιτείας προς τις δράσεις εκείνες που θα προσθέσουν αξία και θα βελτιώσουν περαιτέρω την ποιότητα της ζωής των ατόμων με αναπηρίες.
Το Τρίτο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Αναπηρία 2021-2023 περιλάμβανε 135 δράσεις (58 νέες δράσεις και 77 συνεχιζόμενες), προς υλοποίηση από 8 Υπουργεία και 3 Υφυπουργεία και συγκεκριμένα: το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, το Υπουργείο Εσωτερικών, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως, το Υπουργείο Οικονομικών, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, το Υφυπουργείο Τουρισμού και το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής.
Σε συνεργασία με τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες το Τμήμα συντόνισε και ετοίμασε την απολογιστική έκθεση όσον αφορά την υλοποίηση των δράσεων του τρίτου Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά την τριετία 2021-2023, με την οποία ενημερώθηκε το Παγκύπριο Συντονιστικό Συμβούλιο για τα Άτομα με Αναπηρίες σε συνεδρία του στις 11/12/23.
Ο γενικός απολογισμός για την τριετία 2021-2023 καταλήγει σε:
• 74 δράσεις που υλοποιήθηκαν πλήρως, ή ποσοστό 55%
• 49 δράσεις που υλοποιήθηκαν μερικώς, ή ποσοστό 36%
• 12 δράσεις που δεν υλοποιήθηκαν ή ποσοστό 9%, για διάφορους λόγους (π.χ. πανδημία, υποστελέχωση των υπηρεσιών, αναδιαμόρφωση περιεχομένου δράσεων).
Οι υλοποιηθείσες δράσεις αφορούν στην προώθηση:
α) της ανεξάρτητης διαβίωσης, της κοινωνικής ενσωμάτωσης, της κινητικότητας και κοινωνικής προστασίας των ατόμων με αναπηρίες,
β) της απασχόλησης και επαγγελματικής κατάρτισης τους,
γ) των υπηρεσιών εκπαίδευσης,
δ) της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρίες στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, στις μεταφορές και στην πληροφόρηση,
ε) της παροχής υπηρεσιών υγείας και αποκατάστασης, και
στ) της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σε θέματα αναπηρίας.
Το Δεκέμβριο του 2023 ξεκίνησε η διαβούλευση για τη διαμόρφωση της Αναθεωρημένης Εθνικής Στρατηγικής για την Αναπηρία και του Τέταρτου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Αναπηρία 2024-2028, στη βάση των πιο κάτω πυλώνων:
o Έγκαιρη παιδική και οικογενειακή παρέμβαση
o ΄Ενταξη στην εκπαίδευση
o Πρόσβαση στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, στις μεταφορές και στην πληροφόρηση
o Πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και θεραπευτικής παρέμβασης
o Ένταξη στην απασχόληση
o Επαρκές βιοτικό επίπεδο και ανεξάρτητη διαβίωση
o Συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή, ψυχαγωγία, δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου και αθλητισμό
Η διαμόρφωση των Εθνικών Σχεδίων Δράσης για την Αναπηρία λαμβάνει υπόψη τα ακόλουθα:
α) τους στόχους και προγράμματα δράσεων 8 Υπουργείων και 4 Υφυπουργείων που παρέχουν υπηρεσίες, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους, σε άτομα με αναπηρίες,
β) τα αιτήματα, απόψεις και εισηγήσεις των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων των ατόμων με αναπηρίες και κυρίως της Κυπριακής Συνομοσπονδίας Οργανώσεων Αναπήρων, ΚΥΣΟΑ, (επίσημου δια νόμου κοινωνικού εταίρου του κράτους για τα θέματα αναπηρίας), (
γ) τις Καταληκτικές Παρατηρήσεις που εξέδωσε στις 8.5.2017 η Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, μετά τον διάλογο και την εξέταση της πρώτης Έκθεσης της Κύπρου για την εφαρμογή της Σύμβασης, (
δ) τις συστάσεις και εισηγήσεις των ανεξάρτητων αξιωματούχων στην Κύπρο σχετικά με την αναπηρία, και
ε) τα ανώτατα ευρωπαϊκά και διεθνή στρατηγικά έγγραφα για την αναπηρία όπως η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες 2021-2030.
Το προσχέδιο της Αναθεωρημένης Εθνικής Στρατηγικής και Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Αναπηρία 2024-2028, έχουν αναρτηθεί προς δημόσια διαβούλευση στην πλατφόρμα e-consultation.gov.cy ώστε να ολοκληρωθεί και υποβληθεί για έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Στα αρχεία που φαίνονται πιο κάτω, παρουσιάζονται: το έγγραφο της Πρώτης Εθνικής Στρατηγικής για την Αναπηρία 2018-2028 και του Τρίτου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Αναπηρία 2021-2023, ο απολογισμός συνοπτικά και αναλυτικά για τις δράσεις που υλοποιήθηκαν ανά Υπουργείο/Υφυπουργείο κατά την τριετία 2021-2023 και το προσχέδιο της Αναθεωρημένης Εθνικής Στρατηγικής και Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Αναπηρία 2024-2028